ဂီတ ဆိုတာ ဘာေကာင္ၾကီးတုန္း။ Webster အဘိဓာန္ အရေတာ႔ အသံ (tones) ေလးေတြကို အစီစဥ္တက် စီကာစဥ္ကာနဲ႔ ေပါင္းစည္း ျပီး အလ်ဥ္မျပတ္တဲ႔ အဖြဲ႕တစ္ရပ္ျဖစ္လာေအာင္လုပ္တဲ႔ စီစဥ္ျခင္း အႏုပညာ ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔၊ ဂီတ ဆိုတာကို လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ျပႏိုင္တဲ႔ အဓိပၸါယ္ မရွိပါဘူး။ မတူညီတဲ႔သူေတြအတြက္ ကြဲျပားတဲ႔ အဓိပၸါယ္ေတြ မ်ားစြာရွိေနပါတယ္။ ဂီတဟာ လူတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ ဘ၀ကိုယ္စီ အတြက္ တုႏႈိင္းမဲ႔ ပါတယ္။ ဂီတပညာရွင္ေတြအတြက္ေတာ႔ ဂီတဟာ သူတို႔ရဲ႕ဘ၀ပါ။ သူတို႔ဟာ စားတယ္၊ အသက္ရွဴတယ္၊ ဂီတနဲ႔အတူရွင္သန္တယ္။ ဂီတဟာ သူတို႔ရဲ႕ ခ်စ္ျခင္း (ဒါမွမဟုတ္) စြဲလန္းမႈတစ္ရပ္ပဲ။ အျခားသူေတြအတြက္ ေတာ႔ ဂီတဟာ ၀ါသနာတစ္ရပ္။ ဂီတဟာ စိတ္လႈပ္ရွားေစတဲ႔ အရာ၊ စိတ္ေက်နပ္မႈကို ေပးစြမ္းတဲ႔အရာ။ ဂီတ၀ါသနာ အိုးေတြဟာ ဂီတအေၾကာင္းေလ႔လာတယ္၊ ႏုတ္ေတြဘယ္လိုဖတ္ရမယ္၊ သံစဥ္နဲ႔ စာသားေတြ ဘယ္လို ရြတ္ဆိုရမယ္၊ ဂီတ တူရိယာတစ္လက္ကို ဘယ္လိုတီးခတ္ရမယ္ ဆိုတာေတြကို လဲ သင္ယူၾကတယ္။ ဒါေပမယ္႔ သူတို႔မွာ တကယ္႔ဂီတသမား တစ္ေယာက္ ပိုင္ဆိုင္တဲ႔ ဂီတကို ရူးသြပ္စြဲလန္းမႈမ်ိဳး မရွိၾကပါဘူး။ ဂီတဟာ တခ်ိဳ႕အတြက္ စိတ္ေျဖရာသက္သက္၊ တခ်ိဳ႕အတြက္ေတာ႔ ဂီတဟာ လူေတြရဲ႕ နား၊ စိတ္ နဲ႔ ႏွလံုးသားေတြဆီ အသံ၊ ေတးသြား နဲ႔ စည္းခ်က္ေတြကို သယ္ေဆာင္လာျပီး ၾကားနာေစတယ္။
မတူညီတဲ႔ ရႈေထာင္႔အမ်ိဳးမ်ိဳးက ဂီတကို အနက္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ဖြင္႔ဆိုထားခ်က္ေတြကို ေလ႔လာၾကည္႔ရေအာင္။
ဂီတ ဟာ သိပၸံပညာရပ္တစ္ခု။
ဂီတဟာ တိက်တယ္၊ အေသးစိတ္တယ္။ ဖန္တီးရင္ဖန္တီးတဲ႔အတိုင္း တိက်တဲ႔ အသံထြက္တယ္။ ဂီတမွဴး တစ္ေယာက္ရဲ႕ ေတးသြားႏုတ္စာရြက္ေတြမွာ အသံေတြရဲ႕ၾကိမ္ႏႈန္း၊ အတိမ္အနက္၊ အတိုးအက်ယ္၊ ေတးသြား၊ လိုက္ဖက္ေတးသြား နဲ႔ အတိအက်နရည္ခ်ိန္ျပ ေတြအားလံုးကို တစ္ခါတည္းနဲ႔ ျပထားပါတယ္။
ဂီတဟာ သခ်ၤာ ပညာရပ္တစ္ခု။
ဂီတရဲ႕ စည္းခ်က္ေတြဟာ နရည္ခ်ိန္ညႊန္း တစ္ခုကတဆင္႔ ထပ္ဆင္႔ပိုင္းထားတဲ႔ အစိတ္အပိုင္း ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး စုစည္းမႈပါပဲ။ စာရြက္ေပၚမွာ ခ်တြက္စရာမလိုေလာက္ေအာင္ ျပီးျပည္႔စံုတဲ႔ သခ်ၤာအစီအစဥ္တစ္ရပ္ပါ။
ဂီတဟာ ႏိုင္ငံျခားဘာသာစကားတစ္ခု။
အီတလီ၊ ဂ်ာမန္၊ ျပင္သစ္ စတဲ႔ ဘာသာစကားေတြရဲ႕ အကၡရာေရးမွတ္ပံုအမ်ားစုဟာ အဂၤလိပ္ ဘာသာစကားနဲ႔ မတူကြဲျပားပါတယ္။ စိတ္အၾကံစည္ေတြကို ညႊန္းတဲ႔ သေကၤတအသံုး၊ လက္ေရးတို ေတြကေတာ႔ခပ္ ဆင္ဆင္ရွိၾကပါတယ္။ ဂီတေ၀ါဟာရေတြကေတာ႔ ျပီးျပည္႔စံုလွတဲ႔ ကမာၻသံုး ဘာသာစကားတစ္ရပ္ပါပဲ။
ဂီတဟာ သမိုင္းတစ္ရပ္။
ဂီတဟာ သူျဖတ္သန္းလာတဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္၊ သူ႔ကို ဖန္တီးခဲ႔တဲ႔ ေခတ္၊ ေပၚေပါက္ရာ ႏိုင္ငံ၊ လူမ်ိဳးေတြ စတာေတြဆီက ေရာင္ျပန္ဟပ္တတ္ပါတယ္။
ဂီတဟာ ကိုယ္ကာယေလ႔က်င္႔ေရး။
ဂီတတစ္ရပ္ကို ဖန္တီးတဲ႔အခါ၊ လက္ေခ်ာင္း၊ လက္ဖ်ံ၊ လက္ေမာင္း၊ ႏႈတ္ခမ္း၊ ပါး၊ မ်က္ႏွာၾကြက္သား၊ စတာေတြကို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရသလို၊ ရင္၀မ္းျခားႂကြက္သား၊ အူ နဲ႔ ရင္ေခါင္းႂကြက္သားေတြကို လည္း တရားလြန္ ထိန္းခ်ဳပ္ရပါတယ္။
ဂီတဟာ အဲ႔ဒီလို အရာေတြပါ။ ဒါေပမဲ႔ တကယ္႔တကယ္ေတာ႔ ဂီတဟာ အႏုပညာတစ္ရပ္ပါ။
လူသားေတြဟာ ဂီတကို အသံုးျပဳျပီး သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကို ဖြင္႔ဟျပၾကပါတယ္။ ဒါဟာ သိပၸံပညာက ကူးခ်လို႔မရတဲ႔ မႏုႆ၀ါဒ၊ ခံစားခ်က္၊ စိတ္ သေဘာပါပဲ။
Ref:utexas.edu